Cây Vối
Thông tin chung
Cây Vối là loại cây rất tốt cho sức khỏe và được người dân vùng quê cũng như thành thị ưa dùng như nước uống hàng ngày. Ngoài ra, trong y học cây này có rất nhiều công dụng.
Cây vối là loài thân gỗ có tên khoa học là Cleistocalyx Operculatus.
Phân bố của cây vối
Cây Vối được ghi nhận xuất hiện trên toàn quốc.
Đặc điểm nhận biết
Cây vối là cây thân gỗ có chiều cao trung bình khoảng 5-6m, cây vối có đường kính lên đến 50cm. Cuống lá vối dài từ 1-1,5cm, phiến lá vối dai và cứng. Hoa vối có màu lục nhạt, trắng gần như không cuống. Quả vối hình cầu hoặc hình trứng, đường kính từ 7-12mm khi chín có màu tím sẫm, có dịch.
Lá, cành non và nụ vối thường có mùi thơm dễ chịu đặc trưng.
Cây vối có 2 loại:
- Loại lá nhỏ hơn bàn tay, màu vàng xanh gọi là vối kê hay vối nếp.
- Loại lá to hơn bàn tay, hình thoi, màu xanh thẫm gọi là vối tẻ.
Tác dụng dược lý
Trong lá vối có: tanin, một số chất khoáng, vitamin và khoảng 4% tinh dầu với mùi thơm dễ chịu, có một chất kháng sinh diệt được nhiều loại vi khuẩn gây bệnh. Các bộ phận khác chứa sterol, chất béo…
Lá Vối có tác dụng hỗ trợ điều trị gout
Lá vối được coi là cứu tinh với những người bị bệnh gout. Lá và nụ vối có công dụng giúp tiêu hóa thức ăn, nhất là thức ăn có nhiều dầu mỡ, giảm béo, lợi tiểu tiêu độc. Bệnh nhân gout là do ăn uống nhiều chất béo ngọt, ứ đọng nhiều chất uric; mặt khác do hệ thống tiêu hóa và thận bài tiết đào thải không tốt dẫn đến uric ứ đọng ở các khớp gây nên tình trạng sưng, nóng, đỏ, đau khớp.
Nụ vối có tác dụng hỗ trợ điều trị tiểu đường
Các hợp chất flavonoid trong chè nụ vối rất hiệu quả trong việc hỗ trợ phòng và điều trị bệnh nhân tiểu đường. Người bệnh tiểu đường nếu uống thường xuyên chè nụ vối sẽ giúp ổn định đường huyết, giảm mỡ máu, chống ôxy hóa tế bào, bảo vệ tổn thương tế bào beta tuyến tụy, phòng ngừa đục thủy tinh thể ở người bệnh tiểu đường và giúp tăng chuyển hóa cơ bản. Điều đặc biệt là uống nụ vối không có tác dụng phụ đáng kể nên có thể uống thường xuyên.
Nụ vối giúp giảm mỡ máu
Công thức cho mỡ máu: Nụ vối 15 – 20 g, hãm lấy nước uống thay trà trong ngày hoặc nấu thành nước đặc chia 3 lần uống trong ngày. Cần uống thường xuyên mới hiệu nghiệm.
Vỏ cây vối hỗ trợ chữa bỏng
Vỏ cây vối cạo bỏ vỏ thô, rửa sạch, giã nát, hòa với nước sôi để nguội, lọc lấy nước, bôi lên khắp chỗ bỏng. Thuốc sẽ làm giảm tiết dịch, hết phồng, dịu đau, hạn chế sự phát triển của vi trùng.
Lá vối hỗ trợ chữa lở ngứa, chốc đầu
Lá vối vừa đủ nấu kỹ, lấy nước để tắm, rửa nơi lở ngứa và gội đầu.
Rễ vối chữa viêm gan, vàng da
Dùng rễ vối 200 g sắc uống mỗi ngày.
Lá vối hỗ trợ chữa viêm đại tràng mạn tính, đau bụng âm ỉ, thường xuyên đi phân sống
200 g lá vối tươi, vò nát, dùng 2 lít nước sôi, ngâm trong 1 giờ để uống thay nước.
Hỗ trợ trị đau bụng đi ngoài, phân sống
Lá vối 3 cái, vỏ ổi 8 g, núm quả chuối tiêu 10 g. Cùng thái nhỏ phơi khô sắc với 400 ml nước, còn 100 ml chia 2 lần uống trong ngày, dùng liền 2 – 3 ngày.
Cách sử dụng lá vối uống hàng ngày
Lá vối khô rửa sạch cho vào ấm, cho nước lạnh vào đun đến sôi rồi uống nóng hoặc uống lạnh. Nụ vối cũng được đun trong nước đến khi sôi hoặc, hãm trong nước sôi như cách hãm trà xanh.
Nước vối từ lá khô có màu đỏ nâu nhạt, còn hãm từ lá tươi có màu xanh như nước trà xanh. Khi uống nước vối có vị đắng nhẹ, hơi ngọt, hương thơm ngai ngái.
Thu hái và chế biến
Sản phẩm chủ yếu từ cây vối là lá vôi (bánh tẻ) và nụ vối.
Thu hái vào những ngày trời khô ráo, thu hái xong thì phơi ngay hoặc sấy khô rồi bảo quản.
Sản phẩm từ cây vối
- Lá vối khô
- Trà nụ vối
Những lưu ý
Lá và nụ vối có thể uống hàng ngày thay nước và lành tính nên hầu hết mọi người đều uống được.
Thông tin tham khảo
Website
1. https://soyte.namdinh.gov.vn/home/hoat-dong-nganh/giao-duc-suc-khoe/cong-dung-chua-benh-cua-cay-voi-720
2. https://www.vinmec.com/vi/y-hoc-co-truyen/duoc-lieu/cac-tac-dung-cua-la-voi/
3. https://benh.vn/nhung-loi-ich-tuyet-voi-cua-cay-voi-4631/